Baza wiedzy

Formy i podejścia

W psychoterapii istnieje wiele podejść teoretycznych. Każde z nich ma swoje metody, zbadane naukowo, szczegółowo przeanalizowane i wypróbowane w praktyce. Niektóre bardziej akcentują przeszłość pacjenta i przyczyny pojawienia się problemów. Inne ukierunkowują pacjenta w głównej mierze na przyszłość i rozwiązanie. Terapie różnią się też długością trwania, częstotliwością spotkań i postawą terapeuty. Nie jest prawdą, że każdy psychoterapeuta będzie pytał o dzieciństwo i przeszłość. Czego się spodziewać u którego ze specjalistów? Przed podjęciem psychoterapii warto zapoznać się z głównymi założeniami różnych podejść, by wybrać to, które najbardziej nam odpowiada.

FORMY

W zależności od czasu trwania, psychoterapię można podzielić na:

• krótkoterminową (kilka – kilkanaście spotkań)
• długoterminową (rok, a nawet kilka lat)

Terapia krótkoterminowa skupia się najczęściej na rozwiązaniu konkretnego problemu z jakim zgłasza się pacjent. Wizyty u psychoterapeuty odbywają się zwykle w odstępach tygodniowych lub rzadziej, co 2-3 tygodnie.

Terapia długoterminowa sprawdza się w przypadkach, gdy problem jest poważniejszy, wymaga głębszej analizy i modyfikacji osobowości. Wizyty odbywają się raz lub kilka razy w tygodniu.

Pod względem liczby osób, biorących udział w spotkaniach, można wyróżnić kilka form psychoterapii:

• indywidualną (jeden pacjent, jeden psychoterapeuta)
• grupową (od kilku do kilkunastu pacjentów, jeden lub dwóch psychoterapeutów)
• rodzinną (cała rodzina lub poszczególni członkowie rodziny w różnych konstelacjach, jeden lub kilku psychoterapeutów)
• par (dwie osoby będące w związku, jeden lub dwóch psychoterapeutów)

W zależności od postawy i osobowości terapeuty, a także od konkretnego podejścia psychoterapię można także podzielić na:

• dyrektywną
• niedyrektywną

Terapeuta jest mniej lub bardziej aktywny, w większym lub mniejszym stopniu opiera terapię na konkretnych technikach terapeutycznych.

PODEJŚCIA

Warto podkreślić, że nie ma jednej teorii psychoterapii, co w praktyce oznacza, że terapeuci stosują różne techniki i bazują na różnych teoretycznych modelach. Każde podejście psychoterapeutyczne ma własną koncepcję rozwoju i funkcjonowania człowieka, a także powstawania różnego rodzaju zaburzeń i ich leczenia. Oznacza to, że w różnorodny sposób opisują te same zjawiska psychologiczne.

Część terapeutów w swojej pracy korzysta tylko z jednego modelu psychoterapii. Często jednak zdarza się, że terapeuci stosują łącznie narzędzia wywodzące się z różnych nurtów, dobierając je celowo, by terapia była jak najbardziej skuteczna. Przygotowując się do swojego zawodu, psychoterapeuta zgłębia bardzo dokładnie jedno podejście, jednak dodatkowo poznaje pozostałe nurty teoretyczne.

Z badań wynika, że nie ma znaczących różnić między podejściami teoretycznymi, jeśli chodzi o skuteczność oddziaływań terapeutycznych. Efektywność terapii nie jest zależna od modelu teoretycznego – wszystkie podejścia w porównywalnym stopniu mogą być pomocne w rozwiązywaniu problemów osoby poszukującej pomocy.

Warto jednak zaznaczyć, że różnice pomiędzy poszczególnymi podejściami dotyczą długości trwania terapii, częstotliwości spotkań, postawy terapeuty i akcentowanych tematów. Niektóre podejścia zakładają obecność całej rodziny na sesjach, inne wymagają wykonywania prac domowych pomiędzy spotkaniami. W zależności od tego, jakie wybierzemy podejście, terapeuta może być bardziej aktywny i stosować konkretne techniki psychoterapeutyczne lub może być bardziej bierny, podczas, gdy my będziemy leżeli na kozetce i dzielili się z nim swoimi przemyśleniami. Ważne, by wybrać model pracy, który najbardziej nam odpowiada i jest najbliższy naszemu światopoglądowi. Wybór terapeuty jest kluczowy, ponieważ to relacja terapeutyczna i dobry kontakt jest jednym z najważniejszych leczących czynników.
Można wyodrębnić kilka głównych podejść psychoterapeutycznych.